सामान्य ज्ञान : 1) भारतीय संघ राज्य व्यवस्था, भारतीय राज्यघटना,स्थानिक स्वराज्य संस्था, कार्यकारी मंडळ,न्यायमंडळ व विधीमंडळ इत्यादी घटना कशी तयार झाली आणि घटनेच्या प्रस्तावने मागची भूमिका व तत्वे, घटनेची महत्त्वाची कलमे/ ठळक वैशिष्टे केंद्र व राज्य संबंध, निधर्मी राज्य, मूलभूत हक्क व कर्तव्ये,राज्याच्या धोरणाची मार्गदर्शक तत्वे- शिक्षण, युनिफॉर्म सिव्हिल कोडे, स्वतंत्र न्यायपालिका, राज्यपाल, मुख्यमंत्री व मंत्री मंडळ कर्तव्ये, अधिकार व कार्ये, राज्य विधीमंडळ, विधानसभा, विधान परिषद व त्यांचे सदस्य , अधिकार, कार्य व कर्तव्ये, विविध समित्या इत्यादी. 2) आधूनिक भारताचा विशेषत: महाराष्ट्राचा इतिहास - सामाजिक व आर्थिक जागृती (1885-1947) महत्वाच्या व्यक्तीचे कार्य , समाज सुधारकांचे कार्य , स्वातंत्र्यपूर्व भारतातील सामाजिक जागृतीतील वर्तमान पत्रे, शिक्षणाचा परिणाम , स्वातंत्र्य पूर्व काळातील ईतर समकालीन चळवळी . 3) भारताचा व महाराष्ट्राचा भूगोल- भारताचा व महाराष्ट्राचा प्राकृतिक (Physical) भूगोल , मुख्य प्राकृतिक (Physiographic) विभाग , हवामान शास्त्र (Climate) पर्जन्यमान व तापमान, पर्जन्यातील विभागवार बदल,नद्या, पर्वत,पठार, विविध भुरुपे,राजकीय विभाग,प्रशासकीय विभाग,नैसर्गिक संपत्ती, वणे v खनिजे,मानवी व सामाजिक भूगोल,लोकसंख्या,लोकसंख्येचे स्थानांतर (Migration of Population) व त्याचे उगम (Source) आणि इश्ट स्थानावरील (Destination) परिणाम,ग्रामीण वस्त्या , झोपडपट्ट्या व त्यांचे प्रश्न 4) पर्यावरण - मानवी विकास व पर्यावरण,पर्यावरण पूरक विकास, नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे संधारण विशेषत वन संधारण, विविध प्रकारचे प्रदूषण व पर्यावरणीय आपत्ती,पर्यावरण संवर्धन कार्यरत असलेल्या राज्य,राष्ट्र,जागतिक पातळीवरील संघटना,संस्था इत्यादी 5) सामान्य विज्ञान व तंत्रज्ञान अ) भौतिकशास्त्र (Physics). ब)रसायनशास्त्र (Chemistry) क) प्राणीशास्त्र (Zoology) ड) वनस्पतीशास्त्र (Botany) इ) दुरसंवेदन, हवाई व ड्रोन छायाचित्रण,भौगोलिक माहिती प्रणाली व त्याचे उपाययोजना (Remote sensing,Aerial & drone photography, Geographic information system (GIS)and its application etc) फ) माहिती व संप्रेषण तंत्रज्ञान (Information & Communication Technology) 6) अर्थव्यवस्था व नियोजन, विकास विषयक अर्थशास्त्र 1.समग्रलक्ष्मी अर्थशास्त्र 1.1 समग्रलक्ष्मी अर्थशास्त्र. 1.2 वृध्दी आणि विकास. 1.3 सार्वजनिक वित्त 1.4 आंतरराष्ट्रीय व्यापार आणि आंतरराष्ट्रीय भांडवल. 2.भारतीय अर्थव्यवस्था 2.1 भारतीय अर्थव्यवस्था,भारतीय अर्थव्यवस्थेची आव्हाने व आर्थिक सुधारणा. 2.2 भारतीय शेती व ग्रामीण विकास 2.3 सहकार 2.4 मोद्रिक व वित्तीय क्षेत्र 2.5 सार्वजनिक वित्त आणि वित्तीय संस्था 2.6 उद्योग व सेवा क्षेत्र 2.7पायाभूत सुविधा विकास 2.8 आंतरराष्ट्रीय व्यापार आणि भांडवल 2.9 महाराष्ट्राची अर्थव्यवस्था
7) चालू घडामोडी जागतिक तसेच महाराष्ट्रासह भारतातील 8) माहिती अधिकार अधिनियम,2005 |